Wokół „Bitwy Warszawskiej” – podsumowanie Błażeja Hrapkowicza

Mój poprzedni wpis nt. niekompetencji nielicznych, chwalących „Bitwę Warszawską” recenzentów, wywołał skrajne reakcje pośród czytelników – od zarzutów o bezczelność, po słowa wsparcia. Cieszy mnie, że temat wywołał jako taką dyskusję i – co mogę stwierdzić po statystykach – dotarł do wystarczająco dużej grupy odbiorców, by problem zdążył zaistnieć w szerszej świadomości. O całej sprawie (tj. ogólnej nędzy filmu Hoffmana i jego rzucających się w oczy pozytywnych recenzjach, przede wszystkim pióra Jacka Rakowieckiego) – także zupełnie niezależnie od mojego wpisu – toczą się już niezliczone dyskusje; na Facebooku i w prywatnej korespondencji, na blogach i forach filmowych portali.

Także sam Jacek Rakowiecki zdążył odnieść się do zaistniałej sytuacji (tzn. surowego odbioru jego tekstu przez kolegów po piórze) we wpisie na blogu, który prowadzi na stronach Canal+. Z wirtualnego morza uwag i wypowiedzi dotyczących jego wpisu i wcześniejszej recenzji pozwoliłem sobie wyłowić przede wszystkim jedną, która znakomicie i bardzo precyzyjnie definiuje cały problem. Autorem rzeczonego komentarza jest Błażej Hrapkowicz, krytyk i publicysta filmowy. Poniższe słowa przytaczam za jego zgodą. Oto co napisał:

Nie znoszę takiego podejścia – „wy ambitni krytycy, ja prosty widz”. Tak jakbym szedł na „Bitwę Warszawską” oczekując intelektualnego wyrafinowania na miarę Hanekego. Tak jakbym – jako krytyk – nie szukał w kinie dobrej rozrywki. Sztywny podział „sztuka-rozrywka”, któremu Jacek Rakowiecki tu hołduje, w żadnym innym medium nie jest tak fałszywy jak w kinie, które jest oczywiście sztuką masową (choć dla mnie także w tym dobrym znaczeniu – przemawia do wielu, posiada moc więziotwórczą), ale które umie docierać do intelektu i emocji jednocześnie (o czym pisał już Eisenstein). Kino Nolana to kapitalna rozrywka z filozoficznym zacięciem; Tarantino lepi swoje filmy z pulpy, a takie „Bękarty wojny” to strasznie nowatorskie i niebanalne kino historyczne; Refn w „Drive” korzystał z motywów kina klasy B i nakręcił film, stosując kategorie Rakowieckiego, artystyczny, pełny wizualnej poezji i tematycznego ciężaru.

Ale tak, w pewnym sensie mam też Jackowi Rakowieckiemu do zarzucenia, że mu się podobało. Dlaczego? Dlatego, że casus „Bitwy Warszawskiej” wykracza poza subiektywne sądy. Ten film jest zgniły od samych warsztatowych podstaw, czyli spójnego opowiedzenia dobrze napisanej historii. Krytyk, który twierdzi, że twórca nie potrafiący nawet porządnie zarysować wątków i bohaterów, gubionych raz po raz w bliżej nieopisanych jazdach kawalerii (nie wiadomo nawet, kiedy rozgrywa się sama bitwa), nakręcił dobry film – budzi moje wielkie zdumienie.